راهکارهای علمی برای بحران آبی، دانش فنی تکنولوژی های آبی را داریم - سبزوار امروز

وی با بیان اینکه به هر حال ما در یک کشور خشک و نیمه خشک هستیم که این موضوع تکلیف مدیریت منابع آبی را تعیین می نماید، خاطر نشان کرد: مصرف میزان آب در کشور باید حساب شده باشد وقتی حساب شده نباشد چنین مسائلی به وجود می آید.

پرهمت عنوان نمود: استان اصفهان که منطقه ای خشک است بدون توجه به ظرفیت آبی آن به قطب صنعتی کشور تبدیل شده و طی سالهای اخیر صنایع زیادی همانند فولاد، ذوب آهن، پتروشیمی و …را در خود جای داده که اینها احتیاج به آب و برق دارند؛ برطرف چنین احتیاجی باید مدیریت شده باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اضافه نمود: بعلاوه زمین های کشاورزی در استان اصفهان با کم آبی روبرو شده اند و دلیل آن هم، تخصیص حق آبه کشاورزان به صنایع مستقر در اصفهان است.

پرهمت با تاکید بر اینکه طی 30 سال اخیر، انتقال آب از تونل های آب همانند تونل آب کوهرنگ به استان اصفهان انجام می گیرد، گفت: این آب حق همه صنایع، کشاورزان و مردم است اما تمام این آب به صنایع اختصاص پیدا می نماید و همین باعث می گردد زمین های کشاورزی با قدمت طولانی کشت خشک شوند و بدون آب بمانند.

وی با بیان اینکه انتقال آبی که از تونل کوهرنگ انجام می گیرد از استان چهار محال و بختیاری عبور می نماید و بخشی از آن نیز برای آب شرب استان یزد مورد استفاده قرار می گیرد، عنوان نمود: اما به دلیل عدم مدیریت صحیح، این آب انتقال داده شده صرف صنایع می گردد و همین مسائل را برای مردم و کشاورزان به وجود آورده است.

پرهمت اعلام کرد: ما چاره دیگری جز مدیریت منابع آبی کم نداریم و به وضوح می بینیم که ریشه این مشکل در مدیریت آب و تخصیص منابع است که مسئله فرهنگی و اجتماعی مردم در نظر مدیران نبوده و کشاورزی با سابقه فعالیت چند صد ساله بی آب مانده است. چرا باید اولویت با صنعت باشد و آب به کشاورزان و مردم نرسد!.

وی اضافه نمود: اگر مدیران چنین شرایطی را پیش بینی می کردند و شغلی برای کشاورزان در نظر می گرفتند شاید این بحران به وجود نمی آمد. امروز این مسئله به وجود آمده است و تا فکری اساسی نگردد همچنان به قوت خود باقی می ماند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری توضیح داد: به صورت کلی، عامل اصلی بحران در این سه استان تخصیص آب به صنایع مستقر در اصفهان بوده که خشکسالی و کاهش بارندگی ها هم مزید بر دلیل شده است.

پرهمت با بیان اینکه ایران در 20 سال اخیر دچار یک خشکسالی بی سابقه شده است، گفت: البته که 40 سال گذشته هم، ایران در یک برهه زمانی کوتاه، دچار خشکسالی شد و این دوره خشکسالی 20 ساله اخیر هم طولانی و با شدت بالا و گستره کشوری تأثیرگذار شده است. این نشان می دهد که باید برای منابع آبی به درستی تصمیم گرفته گردد.

لزوم حمایت دولت از فناوری های مرتبط با آب

به گفته عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، برای برطرف بحران 3 استان و جلوگیری از ایجاد این شرایط در سایر استان ها راه چارههایی وجود دارد که البته زمان بر هستند و نمی توان در مدت کوتاه و یک شبه به نتیجه رسید.

وی خاطر نشان کرد: در ابتدای امر صرفه جویی مصرف برای افزایش کارایی آب می تواند برترین اقدام باشد اما ضروری است که بهره وری آب را افزایش دهیم تا بتوان از منابع موجود جوابگوی احتیاجهای فعلی بود.

وی با بیان اینکه دولت باید برای افزایش بهره وری آب و استفاده از سیستم های راندمان بالا برای بازچرخانی، تصفیه آب و پساب، استفاده از زه آب کشاورزی، افزایش کارایی و بهره وری آب کشاورزی و … حمایت های لازم را به عمل آورد، گفت: فناوری های مرتبط با این موضوع ها در کشور وجود دارد و شرکت های دانش بنیان توانایی فراوری محصولات مرتبط با بهره وری آب وجود دارند. ولی حمایت همه جانبه دولت، برنامه جامع و یک صدایی در تصمیمات را می طلبد.

پرهمت خاطر نشان کرد: برای توزیع عادلانه آب و بازگرداندن حق آبه کشاورزان احتیاج به برآورد دقیق تری از بیلان آبی حوضه و منابع در دسترس است تا با برنامه ریزی دقیق تر و مبتنی بر بیلان آبی مسائل موجود را با چشم باز حل کرد.

کشت گلخانه ای راه چارهی برای کشاورزان

عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با بیان اینکه کشاورزان نیز می توانند به سمت کشت گلخانه ای بروند و در این زمینه دولت باید حمایت کند، گفت: در این صورت مصرف آب کاهش می یابد و از تبخیر آب نیز در زمین های کشاورزی و هدررفت آن جلوگیری می گردد.

پرهمت با بیان اینکه این اقدامات یک شبه رخ نمی دهد و این موضوع را مردم باید درک نمایند، گفت: بر اساس آخرین آمار، هر فرد شبانه روز 250 لیتر آب مصرف می نماید که این میزان مصرف سرانه برای مصارف بخش شرب بالا است. با تصفیه پساب آب مصرفی شرب در شهرها می توان تا حدی حق آب کشاورزان را تأمین کرد.

شناسایی آب های ژرف در اصفهان برای برطرف بحران آبی

عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با بیان اینکه راه چارههای دیگری برای برطرف بحران آبی اصفهان نیز وجود دارد، گفت: آب های ژرف یکی از منابع آبی برای کشاورزان و صنایع بوده که در استان اصفهان قابل آنالیز بوده و در صورت برآورد علمی و کارشناسی بخشی از احتیاج را می تواند تأمین کرد.

استاد پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اضافه نمود: می توان با مطالعات از قبل صورت گرفته به شناسایی آب های ژرف در استان اصفهان پرداخت؛ البته که از قبل برای این موضوع آنالیز های اولیه ای صورت گرفته است و احتمال اینکه منابع قابل برداشت وجود داشته باشد دور از فکر نیست.

بازچرخانی سیلابها برای ذخیره بین سالی

وی اضافه نمود: بعلاوه راه چارههایی در طول سال می توان انجام داد که در چنین مواقعی به بحران بر نخوریم؛ استفاده از بیلان آبی و سیلاب هایی که طی سال به وقوع پیوسته و از دسترس خارج می شوند نیز از جمله این راه چارههاست.

عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری عنوان نمود: سیلی که در فروردین سال 98 رخ داد به میزان آب یک سال آبی کارون، کرخه و دز و نیز از استان های لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه و ایلام به سمت خلیج فارس رفت؛ یا در همین دوره در بخش شمالی کشور مقادیر قابل توجهی سیلاب از ارتفاعات البرز سرازیر و به دریای خزر وارد شد؛ این میزان آبی کمی نیست و می تواند یک منبع خوبی باشد که با ذخیره بین سالی برای مصارف مختلف استفاده گردد.

پرهمت اضافه نمود: بازچرخانی آب های مصرفی احتیاج به فناوری دارد که دانش فنی این بازچرخانی وجود دارد و فقط ضروری است از آن استفاده گردد.

به گفته عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با توسعه آبخوان داری و آبخیزداری می توان این سیلاب ها را کنترل کرد تا ذخیره بین سالی برای جبران کمبود آب داشته باشیم.

عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با تاکید بر اینکه همه شرکت های دانش بنیان توانایی ساخت تجهیزات مورد احتیاج برای استفاده از سیلاب ها را نیز دارند، گفت: اکنون این امکانات در کشور وجود دارد ولی دولت هم باید به این قضیه تمرکز کند تا این منابع آبی به خوبی بهره برداری شوند.

وی تاکید نمود: نباید این آب هایی که به صورت فصلی به دست می آید به راحتی از دست بروند بلکه باید از همان بالادست مهار و ذخیره شده تا در فصول احتیاج آبی مورد استفاده قرار گیرند.

برای تبخیر آب سدها باید فکری کرد

پرهمت با بیان اینکه بعلاوه تبخیر آب سدها از دیگر مسائلی است که می توان با یک راهکار فناورانه مانع از هدررفت آب شد، گفت: تبخیر آب سد زاینده رود بخشی از منابع آبی این سد را سالانه هدر می دهد. ذخیره سازی، جلوگیری از تبخیر آب سد، رطوبت خاک در بالادست را می توان با یک برنامه یکپارچه مدیریت آبخیزها حفظ کرد.

وی با تاکید بر اینکه روش های علمی و دانش کافی برای جلوگیری از تبخیر آب سدها هم وجود دارد، گفت: در حال حاضر درست است که منابع آبی در کشور ما کم است اما برای مدیریت آب، تکنولوژی های مختلفی وجود دارد که می توانیم از آنها بهره مند شویم تا به چنین بحران هایی روبرو نشویم.

عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری تاکید نمود: اکنون این دستاوردها وجود دارد که با بهره گیری از آنها می توان بحران آبی را از مسائل سیاسی جدا کرد.

باروری ابرها هزینه بر است

وی تاکید نمود: اگر بخواهیم با استفاده از باروری ابرها در این استان ها، آب مورد احتیاج را تأمین کنیم هزینه بر است و نمی تواند به صورت کلی مسئله و بحران این منطقه را حل نماید.

پرهمت با بیان اینکه باروری ابرها در بعضی کشورها و استان های ایران اجرایی شده، گفت: یک مرکز باروری ابرها در استان یزد وجود دارد که بارندگی در سال را ممکن است تا چند یا چند ده میلیمتر افزایش دهد ولی در مقایسه با بارندگی طبیعی ایستگاهی مثل کوهرنگ بختیاری که میانه درازمدت آن حدود 1500 میلیمتر در سال است، این ارقام معنی دار نیست و نیز استفاده از این روش به صرفه نیست.

عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری اضافه نمود: البته که می توان به صورت موضعی از این روش استفاده کرد اما آنچنان تأثیری در برطرف بحران نخواهد داشت.

آخرین راه چاره تأمین منابع آب در استان های بحران زده

وی اضافه نمود: با وجود پتانسیل استفاده از تکنولوژی های مختلف می توان آخرین راه چاره را انتقال آب از خلیج فارس دانست که قابل تصفیه است و صنایع می توانند از آن استفاده نمایند.

پرهمت تاکید نمود: امیدواریم که با اتکا به دستاوردهای محققان در شرک ت های دانش بنیان، حمایت دولت و مدیریت صحیح از این بحران عبور کنیم.