از طلا بودن پشیمان گشته اند - سبزوار امروز

شورای صنفی نمایش در همین اسفندماه چند جلسه برگزار نموده اما به دلایل مختلف، هنوز به جمع بندی مناسبی برای انتخاب و معرفی فیلم ها نرسیده است. این درحالی است که سال های قبل مدت ها قبل از این تاریخ، تکلیف اکران نوروزی تعیین بود و حتی گاهی فیلم ها در یکی دو هفته انتهای اسفند به نمایش درمی آمدند و روزهای اکران شان را به نوروز سال بعد پیوند می زدند و سهم مهمی در رونق سینماها در روزهای کرخت و انتهای اسفند داشتند. سال جاری باوجود کوشش ها و اراده ای که برای اکران نوروز 1400 وجود دارد، موانع و چالش هایی هم به چشم می خورد که می تواند در صورت به نتیجه نرسیدن و حل نشدن، کلا موضوع اکران نوروزی را منتفی کند و به خوشبینی ها در این زمینه انتها دهد.

اگر هم اکران نوروز به مرحله اجرا برسد اما راه چاره مناسبی برای موانع پیدا نگردد، با اکران نصفه نیمه و بی رونقی روبرو خواهیم بود. از این رو، اکران نوروز که همواره به عنوان طلایی ترین فصل اکران سینمای ایران مورد توجه بود، دست بالا و با اتخاذ تصمیمات درست و راهبردی می تواند یک اکران برنزی لقب بگیرد. اگر هم که مثل سال گذشته منتفی گردد، می توان آن را اکران مسی خواند.

اکران نسبتا ناتمام

سال گذشته (درواقع نوروز سال 99)، سینمای ایران شاید برای اولین بار در این سال های فعالیت مستمر و دوران تثبیت، اکران نوروزی نداشت. یعنی فیلم های اکران نوروزی تعیین شد و مخاطبان منتظر بودند آثاری چون شنای پروانه به کارگردانی محمد کارت، لامینور به کارگردانی داریوش مهرجویی، لاله به کارگردانی اسی نیک نژاد، بازیوو به کارگردانی امیرحسین قهرایی، پسرکشی به کارگردانی محمدهادی کریمی، زنها فرشته اند2 به کارگردانی آرش معیریان و خوب بد جلف2: ارتش سری به کارگردانی پیمان قاسم خانی را در سالن های سینما ببینند، اما کرونا از راه رسید و بساط سینما را جمع کرد و به دلیل تعطیلی سالن های سینما، اکران نوروز هم منتفی شد.

بعضی از این فیلم ها از جمله لامینور، لاله، بازیوو، که هنوز رنگ پرده سینما را ندیدند و اکران نشدند. پسرکشی از 16تیر سال جاری به صورت آنلاین اکران شد و به توفیق چندانی دست پیدا نکرد. زنها فرشته اند2 هم از 25 تیر سال جاری و در مقطعی که سالن های سینما باز شده بود، به نمایش درآمد و حدود پنج میلیارد تومان فروخت.

شنای پروانه شاید ناکام ترین فیلم در میان آثار اکران نوروز 99 باشد که باوجود ظرفیت بالای فروش و پیش بینی هایی که در این مورد وجود داشت، تنها در مقطعی کوتاه در سینما اکران شد و کمتر از سه میلیارد تومان فروش کرد. درحالی که بهترین فیلم از نگاه تماشاگران در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر، در صورت اکران در شرایطی طبیعی و بی کرونا، حتی می توانست بعضی رکوردهای فروش را جابه جا کند. اکران آنلاین هم باتوجه به خطرات قاچاق فیلم در فضای مجازی، گزینه مناسبی برای شنای پروانه نبود. با این حال و باوجود همه مراقبت ها و ملاحظات سازندگان، نسخه قاچاق فیلم مدتی قبل منتشر شد. آنچه باعث تعجب بیشتر شده، اکران فیلم در این مقطع از سال و در پی بازگشایی دوباره سالن های سینماست. شنای پروانه این روزها در شرایطی روی پرده است که کمتر کسی تمایل به سینما رفتن دارد.

خوب بد جلف 2: ارتش سری هم خوشبخت ترین فیلم اکران نوروز 99 است. این فیلم در دو مقطع اکران شد؛ بار اول از 30بهمن98 تا شیوع کرونا و تعطیلی سالن های سینما و بار دوم از 9مرداد سال جاری که به صورت آنلاین اکران شد. فیلم قاسم خانی در مجموع حدود 15میلیارد تومان فروش کرد که در شرایط کرونایی، فروش خوبی به حساب می آید.

درمجموع، اکران نوروز 99 را باید اکران تقریبا ناکام و ناپیروزی دانست؛ اکرانی که چند فیلم آن هنوز پیروز به نمایش نشده اند و فیلم های دیگرش هم در حد انتظار نمی فروشند، همان طور که برای اولین بار در تاریخ اکران سینمای ایران رخ داد، نوید یک سال بد را برای اکران داد که همین طور هم شد. در چنین شرایطی و در دوران پیشتازی شیوع کرونا و حضور ادامه دار این ویروس، می توانیم با بدبینی به اکران نوروز 1400 هم چندان خوشبین نباشیم.

چطور امیدها زنده شد؟

اکران آنلاین در سینمای ایران پیروز نبود. این ادعا با مرور اعداد و ارقام تقریبا ناچیز فیلم های اکران شده و اساسا کیفیت نازل بیشتر فیلم ها در این زمینه، ثابت می گردد. تعطیلی های مقطعی و بازگشایی های چندباره سالن های سینما به دلیل نوسانات شیوع کرونا هم مهم ترین چالش اکران عمومی و فیزیکی بود که کماکان هم ادامه دارد. چنین شرایطی باعث بی اعتمادی مردم شده و تماشاگران هم غالبا ترجیح می دهند در شرایط بهتر و سالم تری به سینما بروند.

فراوری انبوه و نمایش های هفتگی سریال های شبکه نمایش خانگی، باعث رونق پلتفرم ها شده و مردم را بیشتر به خانه نشینی و دوری از سینما عادت داده است. با وجود رعایت پروتکل های بهداشتی و ضدعفونی کردن مدام سالن های سینما و فروش حداقلی بلیت سینما (نهایتا 50درصد ظرفیت سالن ها) مردم به سختی حاضر بودند سلامت خود را به خطر بیندازند و به سینما بروند.

اما برگزاری سی ونهمین جشنواره فیلم فجر، تا حدی امیدها را در سینما زنده کرد و باعث شد بعضی علاقه مندان سینمای ایران به شوق تماشای تازه ترین ساخته های سینمایی، حاضر شدند خطرهای موجود در این زمینه را به جان بخرند و بعد از مدت ها، تقریبا بعد از یک سال، قدم به سالن های سینما بگذارند.

با این حال، آن اشتیاق مردم بعد از جشنواره فیلم فجر، فروکش کرد و آنها در این روزهای همچنان کرونایی، میل کمتری برای رفتن به سینما دارند. یکی از دلایل آن، به جز ترس هایی که درباره موج جدید کرونا وجود دارد، به بیات بودن یا جذاب نبودن فیلم های فعلی روی پرده مربوط می گردد. می ماند یک شنای پروانه که آن هم بعد از انتشار نسخه قاچاق و دیده شدن در سطحی وسیع، دیگر گزینه مناسبی برای اکران نیست.

چالش های اکران نوروز 1400

ما هم معتقدیم که سینما باید به راهش ادامه دهد و چراغش روشن باشد. برگزاری جشنواره فیلم فجر که اما و اگرها و ملاحظاتی داشت و با خطراتی همراه بود، قدمی در این راه بود. اکران نوروز 1400 هم قدم دیگری در این راستا است، منتها باید واقع بین بود و موانع و چالش ها را هم درنظر گرفت و راه چاره مناسبی برای آنها پیدا کرد. در جلسات اخیر شورای صنفی نمایش هم قطعا چنین مواردی لحاظ و آنالیز می گردد. فارغ از بحث مهم صدور پروانه نمایش برای فیلم های متقاضی اکران، بیش از هر چیز باید به اعتمادسازی دوباره مخاطبان اندیشید.

اما با اظهارنظرات و بحث هایی که مطرح می گردد، انگار مردم چندان در این زمینه در اولویت نیستند. درحالی که یکی از ارکان اصلی اکران و درواقع مهم ترین آن، مردم و مخاطبان هستند. بنابراین حتی مطرح شدن بحث افزایش قیمت بلیت سینما که پیشنهاد آن به حسین انتظامی، رئیس سازمان سینمایی هم ارائه شده، چندان با حال و هوای امروزی سنخیت ندارد. تاوان تعطیلی های درازمدت سالن های سینما را مردم نباید بدهند. بالعکس برای جلب اعتماد دوباره مردم و ترغیب آنها برای تماشای فیلم ها در سالن های سینما و در رقابت با پلتفرم ها و سامانه های اینترنتی نمایش فیلم، اتفاقا باید از قیمت بلیت های سینما کاست یا دست کم همین قیمت 20هزار تومانی فعلی را حفظ کرد و تمهیدات و تسهیلات و تخفیف هایی برای تماشاگران در بعضی روزها و سئانس ها در نظر گرفت.

مورد مهم دیگر ادامه محدودیت های ترددی ناشی از شیوع کروناست که همچنان و تا مدتی نامعلوم ادامه دارد. در شرایطی که آخرین سئانس فعلی سالن های سینما، پیش از ساعت 8 است و سالن های سینما بعد از ساعت 9 امکان اختصاص سئانس و بلیت فروشی ندارند، نمی توان چندان به رونق و پیروزیت اکران نوروز 1400 خوشبین بود. چراکه همواره و طی این سال ها سئانس های شامگاهی، بیشترین ظرفیت فروش را داشته و بیشتر مخاطبان ترجیح می دهند در ساعت های انتهای روز به سینما بروند. اما در صورت ادامه دار بودن محدودیت های تردد، سئانس های سینما به طرز چشمگیری کاهش یافته و در بهترین حالت، بعضی تماشاگران از سئانس های حدود 17 و 19 استفاده می نمایند. فیلم ها هم عمدتا در همین دو سئانس فرصت دارند به تماشاگران، خودی نشان دهند و میزان فروش شان را بالا ببرند. در چنین شرایطی، حتی آن دسته از پخش نماینده ها و تهیه نماینده ها و کارگردان هایی که تمایل به حضور در اکران نوروز 1400 دارند، می دانند که خیلی نباید روی فروش بالای آثارشان حساب ویژه باز نمایند. اگر برای موانعی چون قیمت بلیت و ساعت محدودیت تردد، چاره مناسبی اندیشیده نگردد، اکران نوروز 1400 درصورت تحقق، اوضاع به مراتب بدتری نسبت به اکران نوروز 99 خواهد داشت.

کدام فیلم ها سینما را نجات می دهند؟

باوجود چالش ها و موانع، در این چند وقت، گزینه هایی برای اکران نوروز 1400 مطرح است. درخت گردو به کارگردانی محمدحسین مهدویان، چپ راست به کارگردانی حامد محمدی و دینامیت به کارگردانی مسعود اطیابی، از جمله فیلم هایی هستند که در این مدت، صحبت از اکران نوروزی آنهاست. کمدی های چپ راست و دینامیت، گزینه های مناسبی برای نوروز و جلب تماشاگران به نظر می رسند. حضور چهره هایی چون رامبد جوان، پیمان قاسم خانی، سارا بهرامی و ویشکا آسایش در فیلم اول و پژمان جمشیدی، احمد مهرانفر، محسن کیایی و مهدی هاشمی در فیلم دوم می تواند نقش مهمی در جلب نظر تماشاگران و فروش خوب فیلم ها داشته باشد. علاوه بر این، سابقه خوب کارگردان های این دو اثر در ساخت فیلم های پرفروش هم می تواند در این زمینه امیدوارنماینده باشد؛ محمدی ساخت فیلم هایی چون اکسیدان و چهارانگشت را در کارنامه دارد و اطیابی هم سازنده فیلم های تگزاس و تگزاس 2 است.

اما مطرح شدن اسم فیلم درخت گردو، از موارد سوال برانگیز است. البته قرار نیست لزوما همه فیلم های اکران نوروز، کمدی و خنده دار باشد، اما درخت گردو برای نمایش در نوروز سالی که به سختی و تلخی تمام گذشت، فشار عاطفی سنگینی به مخاطب وارد می نماید. قصه جنایت شیمیایی سردشت توسط صدام و نیروهای بعثی عراق می تواند در زمان دیگری به نمایش درآید. بعضی هم اعتقاد دارند، فیلم تازه تر مهدویان یعنی کمدی سیاه شیشلیک، سنخیت بیشتری برای اکران نوروزی دارد، اما لابد اول مارکت (سرمایه گذار هر دو فیلم) و مهدویان، ملاحظاتی دارند تا ابتدا ساخته قبلی شان اکران گردد و بعد نوبت به شیشلیک برسد. ضمن این که شاید در شرایط فعلی که اکران نوروز 1400، چندان هم محل مناسبی برای عرضه و پیروزیت بالای اقتصادی نیست، منطقی و به صلاح نباشد.

فیلم مهیج و اکشن لاله هم که از گزینه های اکران نوروز 99 بود، می تواند از فیلم های احتاقتصادی دیگر اکران نوروز 1400 باشد. شاید اکران اخیر فیلم برای جمعی از اهالی رسانه، مقدمه ای بر اکران نوروزی آن باشد.

فیلم ابلق به کارگردانی نرگس آبیار و تهیه نمایندگی محمدحسین قاسمی هم می تواند از گزینه های جدی اکران نوروز 1400 باشد. این فیلم که در جشنواره اخیر فیلم فجر با استقبال تماشاگران و منتقدان روبه رو شد و جوایزی از جمله بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را به دست آورد، باوجود تلخی موضوع و قصه، گرم و جذاب روایت می گردد و می تواند حتی در این شرایط نامناسب، تماشاگران را به سالن های سینما بکشاند. ضمن این که در این سال های اخیر، برندگان سیمرغ مردمی جشنواره فیلم فجر، گزینه اصلح برای اکران نوروزی هستند.

فیلم خورشید به کارگردانی مجید مجیدی که جزو 15نامزد اولیه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان است، فیلم بچه گرگ های دره سیب به کارگردانی فریدون نجفی که در سی و سومین جشنواره فیلم های بچه ها و نوجوان، جایزه بهترین فیلم را به دست آورد، از جمله گزینه های احتاقتصادی اکران در نوروز 1400 هستند.

منبع: علی رستگار - سینما / روزنامه خبرنگاران