مؤلفه های ایجاد فقر در جامعه از نگاه یک استاد اقتصاد - سبزوار امروز

اگر علاقمند به دریافت بهترین خدمات تحصیل انگلیس هستید با ما همراه شوید، با مجری مستقیم ویزای تحصیلی انگلیس، با دریافت مشاوره رایگان از مجربترین تیم مهاجرتی انگلستان، بهترین مسیر را به سوی دانشگاه های انگلیس انتخاب کنید.

بهمن قدمی دمابی در گفت وگو با خبرنگاران در مورد نحوه شکل گیری فقر و تبعات آن بر اقتصاد جوامع، اظهار کرد: فقر عموما در جامعه دنیای در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته وجود دارد و همه کشورهای دنیا به نوعی درگیر این مسئله هستند، در دنیای جدید و اقتصاد مدرن یک شکاف و دوگانگی بین فقیر و غنی ایجاد شده است.

مدرس علوم اقتصاد دانشگاه آزاد شهرکرد افزود: در حال حاضر درآمد حدود 50 درصد مردم دنیا با ثروت حدود 100 نفر برابری می نماید، این مسائل موجب می گردد با افزایش تعداد فقرا روبرو باشیم، اما وجود فقر در دنیا توجیهی برای عادی سازی این پدیده نیست و نباید از کنار این مسئله به راحتی عبور کنیم.

وی با اشاره به اینکه در علوم انسانی تعریف واحدی از متغیرها نداریم و واژه فقر بیش از 10 تعریف دارد، گفت: عمدتا در تعریف واژه فقر مسئله مشقت و سختی در تأمین معیشت مدنظر است، در واقع افرادی فقیر محسوب می شوند که در تامین حداقل های زندگی با مشکل روبرو هستند و در این رابطه به سهم موادغذایی توجه بیش تری انجام شده است.

قدمی ادامه داد: به طور مثال برای شناسایی فقرا آنالیز می نمایند چند درصد درآمد خانوار به مایحتاج خوراکی اختصاص پیدا می نماید، هر اندازه سهم درآمد یک خانوار به مواد غذایی اختصاص پیدا کند این جامعه فقیرتر است.

کارشناس مسائل مالی با بیان اینکه فقر به دو دسته فقر نسبی و فقر مطلق تقسیم بندی می گردد، افزود: در فقر نسبی هر فرد در جامعه درآمد خود را با درآمد فرد دیگر، شهر دیگر و کلان شهر مقایسه می نماید، اگر درآمد این فرد پایین تر از فرد دیگر باشد، می گوییم فقر نسبی بر جامعه حاکم است و معمولا در همه جوامع به علت یکسان نبودن درآمد بین افراد جامعه فقر نسبی حاکم است.

وی افزود: اما امروز موضوع اصلی، فقر مطلق است، یعنی افراد آن جامعه از منابع ضروری مانند خوراک، پوشاک، مسکن، دارو، بهداشت و ... برای ادامه زندگی محروم هستند، اگر فردی در تأمین این مایحتاج با مشکل روبرو باشد در فقر مطلق به سر می برد و می گوییم این خانوارها زیر خط فقر هستند.

قدمی با بیان اینکه آمارها معمولا با واقعیت های جامعه هم خوانی ندارد، توضیح داد: عموما در جوامع شهری به خانوارهایی که درآمد آن ها کمتر از یک میزان خاص باشد، خانوارهای زیر خط فقر می گوییم.

تورم عامل اصلی افزایش فقر در جامعه

مدرس علوم اقتصاد دانشگاه آزاد شهرکرد تورم را یکی از دلایل اصلی گسترش فقر در جوامع مطرح نمود و یادآور شد: زمانی که نرخ مسکن، ارز، موادغذایی، دارو و ... در کشور افزایش پیدا کند، جمعیت فقرا نیز بالتبع آن افزایش پیدا می نماید، طبق آمارها تورم در حال حاضر در ایران حدود 40 درصد است.

وی شرح داد: بعضی سیاست های نادرست یکی از دلایل افزایش تورم در کشور است، تعدای از مسئولان برای خیرخواهی دست به بعضی اقدامات در کشور می زنند که برای اجرای این برنامه ها هیچ کار علمی و تجزیه و تحلیل صورت نگرفته است و نتیجه معکوس می دهد.

قدمی افزود: به طور مثال تخصیص ارز 4200 تومانی برای واردات کالاهای اساسی باعث به وجود آمدن رانت و اثرات سوء بر بازار شد و تورم در کشور بالا رفت.

کارشناس مسائل مالی توزیع نامناسب ثروت و درآمد را یکی دیگر از عوامل موثر در افزایش تعداد فقرا در جامعه مطرح نمود و گفت: دولت ها برای گسترش عدالت در جامعه باید توزیع ثروت را به صورت مناسب انجام بدهند، ضریب جینی یک معیار سنجش، برای شکاف بین فقرا و ثروتمندان در جامعه است، در سالیان اخیر به خصوص در سال 98 و اوایل 99 شاخص و ضریب جینی در کشور افزایش پیدا نموده و فاصله فقیر و غنی بسیار افزایش داشته است.

وی اظهار داشت: سهم هزینه ناخالص هر دهک از هزینه کل اقتصاد، شاخصی است که می تواند عمق شکاف دهک برخوردار و غیربرخوردار را نشان دهد و داده های مرکز آمار ایران نشان می دهد که در سال گذشته سهم دهک دهم از مصرف کل معادل7.31 درصد بوده است و در حقیقت یک سوم از هزینه ناخالص اقتصاد در دهک دهم اتفاق افتاده است.

ناتوان شدن دهک های پایین جامعه در پی شکاف طبقاتی

قدمی ادامه داد: این در حالی است که سهم دهک نهم، معادل 8.15 درصد است و در واقع دهک نهم نصف دهک دهم در طول سال 98 هزینه نموده اند، اما این عدد برای دهک های پایین جامعه بسیار پایین تر است، سهم هزینه ناخالص دهک اول که معرف افراد نیازمند جامعه است، معادل 3.2 درصد گزارش شده، یعنی دهک برخوردار 7.12 برابر دهک غیربرخوردار در طول سال هزینه نموده که می توان گفت که مردم دهک های پایین بازهم ناتوان تر شده اند.

مدرس علوم اقتصاد دانشگاه آزاد شهرکرد با بیان اینکه تبعات فقر در کشور بر کسی پوشیده نیست، مطرح نمود: وقتی تعداد فقرا در جامعه افزایش پیدا می نماید، جرم و جنایت نیز افزایش پیدا می نماید و زمانی که فساد در حوزه های مختلف شکل می گیرد تبعات اجتماعی و مالی بسیاری بر جامعه می گذارد.

وی افزود: تبعات این اتفاقات نه تنها رشد فقر در کشور است، بلکه باعث ناتوان تر شدن قشری می گردد که بیش ترین تاثیر را در چرخش چرخ مالی دارند، طبقه کارگری بیش ترین بخش هرم فراوری هستند که با ادامه این شرایط و افزایش فشار مضاعف مالی، بخش مولد با از دست دادن مهم ترین مهره های خود دچار مشکل می گردد.

قدمی تاکید نمود: وقتی بخش مولد جامعه که همان جوانان هستند انگیزه خود را بر اثر افزایش فقر از دست بدهند در بلندمدت رشد مالی در کشور کاهش پیدا می نماید و فقر در کشور تشدید می گردد و یک دور باطل در اقتصاد کشور به وجود می آید.

مدرس علوم اقتصاد دانشگاه آزاد شهرکرد مطرح نمود: تحریم های بین المللی نیز در افزایش هزینه های خانوار و افزایش فقر در جامعه موثر است.

وی با اشاره به اینکه فقر یکی از مسائل اساسی در هر جامعه ای است، تاکید نمود: دولت توصیه کرد افراد سرمایه خود را وارد بازار سرمایه نمایند، مردم نیز سرمایه خود را به سمت این بازار روانه کردند و با ریزش شاخص حجم عمده ای از افراد سرمایه خود را از دست دادند، این عامل علاوه بر افزایش تعداد فقرا در بلند مدت موجب از بین رفتن اعتماد سرمایه اجتماعی به دولت شد و قطعا در آینده تاثیرات سویی را به دنبال خواهد داشت.