از وحی تا تاجگذاری در نوروز ایرانی - سبزوار امروز

ایسنا:نوروز؛ جشن آغاز سال و اعتدال بهاری است.نوروز؛ عظیمترین جشن ایرانی است که بعد از اسلام نیز پایدار ماند و ایرانیان همچنان آن را گرامی می دارند.

در تقویم اوستایی سال به دو فصل تابستان عظیم و زمستانی عظیم تقسیم می شد که نوروز جشن آغاز فصل تابستان عظیم و مهرگان جشن آغاز زمستان عظیم به شمار می رفت. همچنین در تاریخ از دو نوروز کوچک و عظیم یاد شده است. نوروز کوچک از روز نخست فروردین که هورمزد (اولین روز از هر ماه)، آغاز می شده و تا روز پنجم فروردین ماه ادامه داشت و از روز ششم فروردین نوروز عظیم آغاز می شد.

ایرانیان باستان معتقد بودند که ارواح مردگان پاک در آغاز فصل بهار به زندگان سر می زنند. برای همین هم زندگان به تمیز کردن منازل و وسایل و جشن و پایکوبی می پردازند تا محیط را برای پذیرایی از ارواح پاک گذشتگان آماده نمایند.

نکته حائز اهمیت درباره نوروز آن است که به علت اهمیت نوروز بسیاری از حوادث مهم تاریخی را به آن نسبت داده اند. برای مثال ابوالقاسم فردوسی -سراینده شاهنامه-، نوروز را روزی می داند که جمشید در آن روز تاجگذاری کرد که در توصیف آن چنین توصیف نموده است: به جمشید بر گوهر افشاندند/ مر آن روز را روز نو خواندند چنین روزِ فرّخ از آن روزگار/ بمانده از آن خسروان یادگار

ابوریحان بیرونی -دانشمند و محقق قرن پنجم- نیز با اشاره به ماجرای پادشاهی جمشید در کتاب آثارالباقیه می نویسد: دیوان به فرمان جمشید تختی ساختند و آن را به دوش گرفتند. از دماوند به بابل بردند. مردم از دیدن جمشید که همچون خورشید بر تخت می درخشید؛ به حیرت افتادند و پنداشتند که دو خورشید در آسمان پیدا شده است. این روز، روز اورمزد اولین روز از فروردین بود. از این رو مردم بر گِرد تخت او جمع شدند و همگان گفتند: این روز نو است و جم فرمان داد که این روز و پنج روز پس از آن را جشن گرفتند.

الهام ولایتی در مقاله آنالیز جشن های تاریخی ایران با تکیه بر نوروز مهرگان و سده اشاره می نماید که بر اساس روایت ها، نوروز روزی است که کشتی نوح بر زمین قرار گرفته و روزی است که جبرئیل -فرشته حامل وحی-، بر حضرت محمد (ص) برای نزول وحی حاضر شد. همچنین روزی است که در آن خداوند مردگان را زنده کرد.

شاید اتفاقاتی که وقوع آن به نوروز نسبت داده می گردد؛ مستند تاریخی نداشته باشد و حتی شاید بعضی شخصیت ها که مبدع نوروزقلمداد می شوند؛ تنها ساخته و پرداخته تخیل شاعران و نویسندگان باشند اما اگر همه این داستان ها عینیت بیرونی هم نداشته باشد؛ نشان دهنده اهمیت نوروز برای ایرانیان است که سعی داشتند این سنت ملی و فرهنگی را از گذرگاه های تاریخ عبور داده و آن را به نسل های آینده بسپارند.